HET GEHEIM VAN DE VALKENKOP

Alles begon rond 1343 v.Chr., toen Amenhotep IV, de latere Achnaton, de troon besteeg. Al snel voerde hij een ongekende religieuze hervorming door. Hij brak met het traditionele polytheïsme, het geloof in meerdere goden, en introduceerde een exclusieve cultus gewijd aan Aton, de zonneschijf. Om deze radicale verandering te markeren, veranderde hij zijn naam in Achnaton, wat betekent “Degene die nuttig is voor Aton”, en bouwde hij een nieuwe hoofdstad, Achetaton (het huidige Amarna), volledig gewijd aan deze god.

Deze hervorming beïnvloedde niet alleen de religieuze overtuigingen, maar ondermijnde ook de macht van de priesters van Amon, die zeer invloedrijk waren in Thebe, door alle aandacht op Aton te richten. Toch overleefde Achnatons religieuze revolutie hem niet. Na zijn dood werd elk spoor van deze hervorming uitgewist.

Het beeld met de valkenkop zou direct verband kunnen houden met deze turbulente periode. De onderarmen, al eeuwenlang afgebroken, lijken ooit een object te hebben vastgehouden dat opzettelijk is vernietigd. Waarom is dit object verdwenen? Historici denken dat na Achnatons dood zijn opvolgers, waaronder Toetanchamon, het traditionele polytheïsme in ere herstelden en probeerden alle sporen van zijn hervormingen uit te wissen. Monumenten, beelden en symbolen die met Achnaton werden geassocieerd, werden vernietigd om zijn heerschappij te doen vergeten. Dit beeld zou een van de weinige overgebleven getuigen kunnen zijn van deze poging tot uitwissing van de geschiedenis.

Dit uitzonderlijke beeld in kwartsiet, werd ontdekt tijdens opgravingen onder leiding van archeoloog Auguste Mariette in de tempel van Khonsu in Karnak. In 1863 werd het geschonken aan de toekomstige koning Leopold II door Saïd Pasha, de toenmalige Egyptische heerser. Het is een opmerkelijke getuige van het Nieuwe Rijk en dateert waarschijnlijk uit het einde van de 18e dynastie, net voor of aan het begin van de regeerperiode van Achnaton.

Dit mysterieuze kunstwerk, dat een antropomorfe god met een valkenkop voorstelt, zou afkomstig kunnen zijn uit de dodentempel van Amenhotep III, de vader van Achnaton. Elk detail van de sculptuur vertelt een verhaal en weerspiegelt een tijdperk waarin kunst en spiritualiteit nauw met elkaar verbonden waren.

In 1914 werd het beeld overgebracht naar het Jubelparkmuseum, waar het de tand des tijds op indrukwekkende wijze heeft doorstaan. In 1946 verwoestte een hevige brand het museum en vernietigde het merendeel van de collecties. Toch wist dit majestueuze beeld op wonderbaarlijke wijze te overleven, met zichtbare sporen van zijn lange reis door de geschiedenis.

Na meer dan 2.500 jaar, een zeereis, een brand en meerdere verhuizingen blijft dit iconische stuk van de Egyptische collectie fascineren. Het belichaamt niet alleen de grootsheid van het oude Egypte, maar ook de ongelooflijke veerkracht van historische schatten.